Dikkat etmiyorlar çünkü.
Medyada ya ticari kaygılarla
pazarlama aracı olarak kullanılır çocuklar ya da mağdur,
suçlu, afacan olarak etiketlenir; fotoğrafı çekilir,
reklamda oynatılır, yarışmalara çıkarılır...
Çocukların medyada görünürlüğü
son yıllarda olmadığı kadar arttı. Sosyal medyanın daha geniş
kitlelere ulaşması, televizyon başta olmak üzere yaygın
medya organlarının neredeyse tamamının ticari yatırımlarla
uğraşan iş adamlarının
elinde birer yatırım aracına dönüşmesine yol açtı.
Medyanın haber verme, toplumsal yarar gözetme işlevinin çoktan
terkedilmesine neden oldu. Medyanın, yayınlanmasına aracı olduğu
hikaye, görüntü ve anlatıda kullanılanların
“ne kadar ses getireceği”,
“ne kadar kar edeceğini” planlaması öncelikli kriteri
oldu.
Çocuklar
yalnızca tüketilen
değil aynı zamanda tüketici olarak
da medyanın olumsuzluklarına mağruz kaldılar, kalıyorlar.
Televizyon, hem yetişkinlerin hem de çocukların
bağımlılıklarının her geçen gün arttığı
alışkanlık olarak
dikkat çekiyor. Çocukların medya alışkanlıklarıyla
ilgili yapılan araştırmada Türkiye'de milyonlarca çocuk
en çok sabah ve akşam saatlerinde televizyon izliyorlar.
Bizden ayrılmayın
Program
tekrarlarının birbirini kovaladığı çılgın medya çağında
çocuk kanalı
olarak tanımlanan televizyon kanallarında da kesintisiz yayın
anlayışı oturmuş durumda. “Arkası Yarın”ların,
“Az Sonra” ların bir süre
sonra yerini kesintisiz yayınlara bırakması çok şaşırtıcı
olmadı. Şaşırtıcı ve kaygı verici olan içi boşaltılan
eşitlik, özgürlük, mutluluk, sevgi gibi kavramların
çocukların akıllarına en gerici, en dar anlamlarla sokulma
çabası oldu.
Medyada en etkin ve yaygın
kullanılan televizyonun çocuklarla buluşma biçimi
Sabah
güne yeni başlarken ya da okula gitmeden önceki zamanda
televizyonda dedikodu programları eşliğinde evden kaçanlar,
onların başına gelenler... Reality şov olarak sunulan bu
programlar hafiyecilik yaparlar ya da suçluları
kendi yöntemleriyle
cezalandırırlar. Yetişkinlerce de dikkatle takip edilen bu
programlarda suça itilmiş insanların
başlarına gelenler birer nasihat gibi ebeveynlere iletilir ve evin
dışındaki dünyanın ne kadar çok tehliklerle, kötü
arkadaşlarla dolu olduğunu hatırlatır.
İthal,
aşırma televizyon şovlarında çocukların sanat adına
yarıştırılması çocukların, yetişkinler gibi
giydirilmesi, istismara yol açacak görüntülerin
bilinçli olarak gösterilmesi son dönem yayıncıların
yedek sermayesi oldu.
Çocukları kültür sanata özendirme
palavralarıyla düzenlenen yarışmalar, baskın, tutucu aile
dizileri ailenin çocuk üzerindeki tahakkümünü
çeşitlendirdi. Çocuklar aile bireyleriyle en çok
zaman geçirdikleri akşam yemeği saatlerinde, birbirleriyle
yarışır durumda olan haber bültenlerinde politikacıların
birbirleri hakkında atıp tutmalarını ve hakaretlerini izliyorlar.
Gün içinde işlenmiş cinayetlerin, trafik kazalarının
saat başı haber bültenlerinde defalarca sansasyonel biçimde
ve 'az sonra'larla verilmesi, sonrasında bol bol şiddet, tecavüz,
cinsel ayrımcılık temalarıyla dolu televizyon dizilerinin devreye
girmesiyle gün gecenin geç saatlerinde bitiyor.
